Rano, kiedy wyłączysz budzik w swoim telefonie komórkowym, weź kubek do płukania jamy ustnej, aby umyć zęby, weź grzebień, uczesz włosy i wstaw jedzenie do mikrofalówki... Twoja „historia miłosna” z plastikiem zaczyna się.
Trzeba powiedzieć, że plastik wspiera współczesne życie człowieka.Jednak sto lat po tym, jak „pokochaliśmy” plastik, ten romans zaczął zanikać i stawać się coraz bardziej „toksyczny”.Na lądzie, w morzu, w żywych organizmach... Plastikowe śmieci wydają się nie mieć dziur ani wlotów, co krok po kroku zamienia ziemię w plastikowe wysypisko śmieci.
„Kiedy archeolodzy zagłębią się w warstwy naszych czasów tysiące lat później, odkryją, że są one wypełnione nieśmiertelnymi odpadkami, takimi jak kapsle, papier pakowy, słomki i zapalniczki – cywilizacja duszona przez śmieci?”Susan Freenkel przedstawiła w swojej książce plastikowej pesymistyczną przepowiednię – toksyczną historię miłosną.
Teraz, aby przepowiednia się nie spełniła, świat ponownie staje razem.Niedawno wznowiona sesja piątej Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska odbyła się w stolicy Kenii, Nairobi.Podczas spotkania omówiono i sformułowano pierwsze globalne porozumienie w sprawie kryzysu tworzyw sztucznych oraz przyjęto rezolucję w sprawie zakończenia zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi (projekt).W końcu nadchodzi pierwszy globalny „nakaz ograniczania plastiku”, ale nie wiadomo, czy może on zapobiec ześlizgiwaniu się ludzkości w otchłań „plastikowej planety”.
Świetny wynalazek
„O ile się nie pomylę, ten wynalazek musi być bardzo ważny”.
Dr Leo Baekeland napisał w swoim dzienniku 11 lipca 1907 roku. 43-letni belgijski chemik amerykański, który zbudował laboratorium w swoim domu w Nowym Jorku, jest teraz pochłonięty badaniami chemicznymi.Tego dnia zmieszał w swoim eksperymencie podgrzany formaldehyd i fenol i wynalazł bezprecedensowy w pełni syntetyczny materiał z tworzywa sztucznego.Leo nazwał go bakelitem, a później ludzie nazwali go ogólnym plastikiem.
Choć nie jest to pierwszy rodzaj plastiku na świecie, otwiera drzwi do polimeryzacji.W kolejnych dziesięcioleciach do laboratoriów na całym świecie trafiały różne tworzywa sztuczne.Polistyren do pakowania, nylon do jedwabnych pończoch, polietylen do plastikowych toreb... Rodzina plastików stopniowo się powiększała.W Stanach Zjednoczonych w latach 50. i 60. tworzywa sztuczne nie tylko reprezentowały praktyczność, ale także rozpowszechniały takie wartości, jak możliwości, postęp, nowoczesność i moda.Gospodynie domowe urządzały nawet przyjęcia z plastikowymi pojemnikami do przechowywania świeżości, aby pokazać swój styl.
W samochodach zaczęto używać lżejszych plastikowych części, aby zmniejszyć zużycie paliwa;Pojawienie się opakowań z tworzyw sztucznych nie tylko wydłuża czas przechowywania żywności, ale także ogranicza marnowanie żywności.Trzeba przyznać, że tworzywa sztuczne można nazwać wielkim wynalazkiem zarówno pod względem wartości ekonomicznej, jak i korzyści dla środowiska.
Od „kochanka” do „zabójcy”
Kiedy „miłość” między człowiekiem a tworzywami sztucznymi zaczęła źle smakować?
W 1972 roku naukowcy odkryli do 3500 fragmentów plastiku/km2 w wodach powierzchniowych w zachodnim rejonie Morza Sargassowego na Północnym Atlantyku, podczas gdy poziom zanieczyszczenia dodatkami plastikowymi (absorberami promieniowania ultrafioletowego) w osadach atlantyckich wykazywał ostrą tendencję wzrostową już w 1960 roku Pokazuje to, że już 60 lat temu, wraz z masową produkcją tworzyw sztucznych w Stanach Zjednoczonych, Japonii i innych krajach oraz brakiem efektywnego gospodarowania odpadami stałymi, takimi jak tworzywa sztuczne, duża ilość odpadów z tworzyw sztucznych trafiła do oceanu, w coraz poważniejszym zanieczyszczeniu morza tworzywami sztucznymi.Ale w tamtym czasie nie przyciągnęło to uwagi rządów i opinii publicznej.
Do 1997 roku Charles Moore, oceanograf w Centrum Badań Morskich Algarte w Stanach Zjednoczonych, przypłynął z Hawajów z powrotem do Los Angeles.Chciał skrócić drogę przez bezwietrzną strefę równika.Przypadkowo wpadł w „pas na śmieci” – „widać tylko plastik”.Słynny „Wielki pas śmieci na Pacyfiku” między Kalifornią a Hawajami został znaleziony i nazwany „ósmym kontynentem” przez media, takie jak strażnik.
W 2018 roku holenderska Fundacja Oczyszczania Oceanów opublikowała wyniki swoich badań od ponad dziesięciu lat: zanieczyszczenie morza tworzywami sztucznymi rośnie wykładniczo.Około 1,8 biliona kawałków plastikowych śmieci unosi się w „pasie Wielkiego Pacyfiku”, a obszar pływania jest około trzy razy większy niż we Francji.
Na przestrzeni lat stopniowo poprawiała się świadomość ochrony środowiska w różnych krajach.Niemniej jednak Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) poinformował w zeszłym roku, że w latach 1950-2017 świat wyprodukował około 9,2 miliarda ton plastiku, z czego wskaźnik recyklingu plastiku wynosił mniej niż 10%, a około 7 miliardów ton stało się odpadami z tworzyw sztucznych.Amerykański magazyn o postępie naukowym ostrzegł, że w 2050 r. na ziemi będzie ponad 13 miliardów ton plastikowych odpadów, a niebieska planeta może stać się „białą planetą”.
Zanieczyszczenie plastikiem występuje nie tylko w Oceanie Spokojnym, ale także w prawie wszystkich głównych oceanach na całym świecie.60% ~ 90% śmieci morskich to śmieci z tworzyw sztucznych.Ogromna ilość plastikowych śmieci unoszących się na morzu staje się „nowym zabójcą” życia morskiego.
Wyniki badania UE pokazują, że około 150000 ton odpadów z tworzyw sztucznych co roku trafia do morza na wodach europejskich, a około 8 mln ton odpadów z tworzyw sztucznych na wodach globalnych.Te odpady z tworzyw sztucznych są często zjadane przez ryby i duże ssaki morskie, co prowadzi do ich śmierci, co poważnie wpływa na przeżycie organizmów morskich.Po połknięciu plastikowej torby przełyk wieloryba zostanie zablokowany i nie będzie mógł już jeść prawdziwego jedzenia, co spowoduje śmierć.Ptaki morskie często giną, jedząc plastikowe śmieci.Ponadto tworzywa sztuczne przedostają się do łańcucha pokarmowego człowieka za pośrednictwem ryb i innych zwierząt.W rzeźni Nairobi w Kenii usunięto 20 plastikowych torebek z żołądka krowy.
Ponadto mikroplastiki coraz więcej gromadzą się w organizmach i ostatecznie przedostają się do organizmu człowieka poprzez łańcuch pokarmowy.7 kwietnia tego roku zespół badawczy kierowany przez University of Hull w Wielkiej Brytanii po raz pierwszy odkrył mikroplastik głęboko w płucach żywych ludzi.Znany magazyn naukowy o środowisku International environment również niedawno opublikował artykuł, w którym ogłosił, że zespół badawczy pod kierownictwem Wolnego Uniwersytetu w Amsterdamie w Holandii po raz pierwszy znalazł mikroplastik we krwi ludzkich ochotników.Oznacza to, że mikroplastiki lub rozprzestrzeniły się po różnych narządach ludzkiego ciała, stwarzają duże zagrożenie dla zdrowia.
Zagrożenie ekologiczne, jakie niesie ze sobą używanie tworzyw sztucznych przez ludzi, rozprzestrzenia się na całą ziemię, nawet na daleki biegun południowy i biegun północny.Badanie opublikowane w czasopiśmie Progress of Science w sierpniu 2019 r. wykazało, że „w Arktyce pada śnieg z tworzywa sztucznego”.Raport ten szybko przyciągnął wielką uwagę: Arktyka, niegdyś tak czysta jak niebo i prawie jedno z najbardziej prymitywnych środowisk na ziemi, również popadła w zanieczyszczenie plastikiem.Według raportu naukowcy odkryli dużą liczbę cząstek plastiku w próbkach śniegu pobranych w Svalbard w Norwegii, które są tworzywami sztucznymi o grubości poniżej 5 mm.„Jest o wiele więcej plastiku, niż możemy zobaczyć. W deszczu, na śniegu. Teraz plastik jest częścią środowiska” – powiedział Gregory Weiser, główny badacz z US Geological Survey.
Globalne ograniczenia plastiku nie mogą uciec przed tragedią Izby Gmin?
Zanieczyszczenie plastikiem zaalarmowało, a kraje zainwestowały w tę „białą wojnę”.
Według statystyk Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) w ciągu ostatnich pięciu lat ponad 60 krajów wprowadziło zakazy lub podatki na jednorazowe produkty z tworzyw sztucznych, a główne gospodarki, takie jak Chiny, Stany Zjednoczone i Unia Europejska, nawet zaczęły uaktualnienie „nakazu ograniczenia plastiku” do „nakazu zakazu plastiku”.
Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska wielokrotnie zorganizowało spotkania w celu omówienia i sformułowania zasad mających na celu rozwiązanie globalnego wspólnego problemu „białego raka”.Przyjęcie rezolucji w sprawie zakończenia zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi (Projekt) na wznowionej sesji V Konferencji Środowiskowej Organizacji Narodów Zjednoczonych jest najważniejszym postępem w zakresie wielostronnych umów środowiskowych od czasu podpisania Porozumienia Paryskiego.Jest to również porozumienie w sprawie konsensusu ubezpieczeniowego przyszłych pokoleń, a globalny „nakaz ograniczenia plastiku” jest od tego czasu prawnie związany.
Liu Jianguo, profesor szkoły środowiskowej Uniwersytetu Tsinghua, uważa, że rezolucja odzwierciedla trzy konsensusy: po pierwsze, powołano Międzyrządowy Komitet Negocjacyjny i uruchomiono go w tym roku;Po drugie, skoncentruj się na zarządzaniu całym cyklem życia tworzyw sztucznych, a nie tylko na zarządzaniu wycofaniem z eksploatacji, co oznacza uwzględnienie ponownego użycia i recyklingu produktów z tworzyw sztucznych na etapie projektowania oraz zaproponowanie zróżnicowanych rozwiązań w zakresie zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi;Po trzecie, wzmocnić współpracę międzynarodową oraz promować wymianę i współpracę w zakresie ulepszania technologii, budowania potencjału oraz nauki i technologii.
Jednak Cui ye, wykładowca w szkole spraw międzynarodowych i zarządzania publicznego Ocean University of China, uważa, że zanieczyszczenie plastikiem jest typową „tragedią wspólnego dobra”.Chociaż wiele krajów już wcześniej wypowiadało się na ten temat w pozytywny sposób, za tymi oświadczeniami należy dokładniej zbadać ich rzeczywiste potrzeby w zakresie zarządzania.Zwłaszcza w przypadku konfliktu między międzynarodowym dobrobytem publicznym a krajowymi interesami prywatnymi ich gotowość do udziału w globalnym przetwarzaniu morskich odpadów z tworzyw sztucznych ulegnie gwałtownemu osłabieniu.Widać to po odmowie podpisania przez Stany Zjednoczone i Japonię morskiej karty plastiku z innymi członkami grupy siedmiorga.
Ponadto różnice w zdolnościach i chęciach różnych krajów do zarządzania utrudniają wszystkim krajom jednoczesne i synchroniczne promowanie zarządzania odpadami z tworzyw sztucznych.Brak równowagi między zapotrzebowaniem na zarządzanie a zasobami związanymi z zarządzaniem zwiększa tę trudność.
Na przykład badania naukowe pokazują, że zanieczyszczenie odpadami z tworzyw sztucznych w Azji Południowo-Wschodniej jest bardzo poważne, a znaczna część tych odpadów z tworzyw sztucznych pochodzi z zatapiania przepływających statków i transgranicznego przemieszczania się krajów rozwiniętych do krajów przybrzeżnych na obszarze morskim.Wymaga to od krajów przybrzeżnych i krajów rozwiniętych spoza regionu wspólnego poniesienia odpowiedzialności za zarządzanie i zmobilizowania wszelkiego rodzaju zasobów, aby skoncentrować się w tym regionie, aby rozwiązać główną sprzeczność w problemie morskich odpadów z tworzyw sztucznych.
Cui Ye zwrócił jednak uwagę, że ze względu na polityczny charakter globalnego zarządzania oceanami to, czego należy się spodziewać, nie zostało przełożone na działania praktyczne: z jednej strony większość obszarów przybrzeżnych obszaru morskiego to kraje rozwijające się, dostępny kapitał , sprzęt, technologia, zasoby ludzkie i inne są bardzo ograniczone, a koordynacja między rozwojem gospodarczym a ochroną środowiska jest bardzo trudna, co utrudnia im pełne inwestowanie w przetwarzanie morskich odpadów z tworzyw sztucznych;Z drugiej strony Stany Zjednoczone, Europa i inne potęgi morskie dysponujące bogatszymi zasobami w zakresie zarządzania znajdują się daleko od tego obszaru morskiego i dla własnych interesów przykładają większą wagę do zarządzania własnymi lub regionalnymi obszarami morskimi i nie potrafią zapewnić merytoryczną pomoc tym krajom o słabych zasobach rządowych.
Zaangażowanie dużych producentów odpadów z tworzyw sztucznych
Czy ludzie mogą rozwiązać problemy, które stwarzają?
Odpowiedź udzielona przez Petera Druckera, znanego badacza zarządzania, w swojej książce przekształcającej problemy społeczne w możliwości biznesowe: nowym znaczeniem społecznej odpowiedzialności biznesu jest przekształcenie problemów społecznych i potrzeb społecznych w dochodowe możliwości biznesowe.To chyba najbardziej optymistyczny szacunek dla ludzkości, jeśli chodzi o rozwiązanie kryzysu tworzyw sztucznych.
W rzeczywistości światowej sławy przedsiębiorstwa międzynarodowe są rzeczywiście świadome swoich obowiązków społecznych i stoją na pierwszej linii ograniczeń i zakazów dotyczących plastiku.Na przykład latem 2018 r. Starbucks ogłosił, że wszystkie jego sklepy na całym świecie wycofują jednorazowe plastikowe słomki do 2020 r.;Unilever obiecuje zmniejszyć zużycie opakowań z tworzyw sztucznych o ponad 100 000 ton do 2025 r. i przyspieszyć wykorzystanie tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu;W 2021 roku Coca Cola ogłosiła wprowadzenie na rynek butelki wykonanej w 100% z plastiku roślinnego
Mimo to przedsiębiorstwa te nadal zajmują czołowe miejsca wśród największych producentów odpadów z tworzyw sztucznych.Według najnowszego raportu organizacji ochrony środowiska „pozbądź się plastiku”, w pierwszej dziesiątce firm, które w 2021 r. zanieczyszczają plastikiem, znalazły się Coca Cola, Pepsi Cola, Unilever, Nestle, P&G, Yizi international, Philip Morris International, Danone , Marsa i Colgate Palmolive.
W przyszłości jest jeszcze wiele propozycji dla tych przedsiębiorstw, ale muszą one stać się przyszłymi liderami prowadzącymi do braku plastiku i bezpieczeństwa klimatycznego, ponieważ mają możliwości, środki i zasoby, aby urzeczywistnić tę wizję.
