Od 28 lutego do 2 marca na Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska w Nairobi w Kenii rządy na całym świecie będą omawiać sposoby sformułowania pierwszego globalnego traktatu dotyczącego zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.
Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska w stolicy Kenii mogłaby upoważnić Międzyrządowy Komitet Negocjacyjny do promowania porozumienia wymagającego, aby wszystkie kraje eliminowały wycieki plastiku poprzez krajowe cele i plany, zwłaszcza w celu ograniczenia wycieków plastiku do morza, a także recyklingu i zarządzania nimi.
Ilość plastiku w oceanie jest trudna do zrozumienia – w samej wodzie powierzchniowej znajduje się aż 51 bilionów kawałków plastiku.Zanieczyszczenie morza plastikiem zaszkodzi zwierzętom, które je połkną, a ryzyko spożycia przez ludzi skażonych nim owoców morza jest wciąż nieznane.
Większość plastiku trafiającego do oceanu pochodzi z rzek: raport wykazał, że nawet 95% plastiku pochodzi z zaledwie 10 systemów rzecznych, z których osiem znajduje się w Azji.Duża część pochodzi z krajów rozwiniętych, które wyeksportowały je do krajów rozwijających się w celu recyklingu lub utylizacji.
Oprócz dużej liczby pływających osadów plastiku, takich jak pas śmieci na Pacyfiku, który jest trzy razy większy od Francji, naukowcy martwią się również mikroplastikami mniejszymi niż 5 mm, które można znaleźć wszędzie, od dalekiego bieguna południowego po najgłębszy rów.
Zanieczyszczenie plastikiem nie ogranicza się do wody.Plastik znaleziono w każdym zakątku ziemi, od Arktyki po Mount Everest.Ponadto produkcja tworzyw sztucznych jest główną siłą napędową zmian klimatycznych.Jeśli cały cykl życia plastiku to kraj, będzie on piątym największym emitentem gazów cieplarnianych.
Chociaż rozwiązania techniczne służące do oczyszczania odpadów z tworzyw sztucznych okazały się skuteczne, a próby ograniczenia stosowania jednorazowych tworzyw sztucznych są mile widziane, wyzwaniem pozostaje najpierw ograniczenie produkcji materiałów.Tylko globalne porozumienie może osiągnąć ten cel.
Istniejące traktaty światowe obejmują elementy tego zagadnienia: Konwencja Bazylejska reguluje handel odpadami, w tym tworzywami sztucznymi;IMO odpowiada za usuwanie morskich odpadów z tworzyw sztucznych na statkach;Konwencja sztokholmska chroni ludzi przed produktami z tworzyw sztucznych.Nie ma jednak ogólnego narzędzia reprezentującego rozwiązywanie problemów na poziomie globalnym.
Organizacja Narodów Zjednoczonych przedstawiła ideę globalnej reakcji na zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi na trzeciej konferencji środowiskowej w 2017 r. Powołała otwartą grupę ekspertów ad hoc ds. odpadów morskich i mikrodrobin plastiku, aby rozważyć formę globalnego porozumienia.
Rozpęd nabierał przed negocjacjami w tym miesiącu, a 154 kraje wspierały negocjacje w sprawie nowego globalnego porozumienia.Pod koniec zeszłego roku Peter Thomson, specjalny wysłannik ONZ ds. oceanów, powiedział na szczycie klimatycznym cop26, że traktat w Nairobi ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowia morskiego.Ponad 70 marek konsumenckich, w tym Coca Cola, Pepsi Cola, Unilever i IKEA, wydało w styczniu wspólne oświadczenie i sformułowało plany ograniczenia produkcji i stosowania tworzyw sztucznych.Warto zauważyć, że Stany Zjednoczone, największy światowy producent odpadów z tworzyw sztucznych, zapowiedziały pod koniec zeszłego roku swój udział w negocjacjach.
Aby rozpocząć negocjacje w sprawie globalnego traktatu, na konferencji środowiskowej w tym miesiącu musi najpierw zostać przyjęta rezolucja określająca jego zakres i mandat.Obecnie zaproponowano trzy takie rezolucje, które zostaną omówione na tym posiedzeniu.
Jedna z rezolucji, zaproponowana przez Rwandę i Peru, a współsponsorowana przez około 50 krajów, w tym Norwegię, Chile, Pakistan i Unię Europejską, jest uważana za najbardziej ambitną.Proponuje „otwarty mandat” dla komitetu negocjacyjnego, co oznacza, że w miarę postępu dyskusji negocjatorzy mogą pracować nad szerokim zakresem zagadnień związanych z zanieczyszczeniem tworzywami sztucznymi.Proponuje przyjęcie podejścia „pełnego cyklu życia” do tworzyw sztucznych w celu rozwiązania problemów związanych z produkcją tworzyw sztucznych i gospodarką odpadami.Jego sformułowanie ma na celu rozwiązanie problemu zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi w każdym środowisku, nie tylko w oceanie.
Druga rezolucja została zaproponowana przez Japonię i poparta przez Antiguę i Barbudę, Kambodżę, Palau i Sri Lankę.Rezolucja dotyczy w szczególności „zanieczyszczenia morza tworzywami sztucznymi”, koncentruje się na gospodarowaniu odpadami z tworzyw sztucznych (a nie na produkcji) i przedstawia zamknięty mandat, co oznacza, że negocjatorzy mogą zająć się tylko tym aspektem zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi, próbując osiągnąć porozumienie.
Trzecia rezolucja to alternatywna rezolucja w sprawie jednorazowych tworzyw sztucznych wydana przez Indie 31 stycznia. W przeciwieństwie do innych propozycji, dokument Indii koncentruje się na dobrowolnych ramach, a nie na mandacie do stworzenia prawnie wiążącego globalnego porozumienia.
